Lumba-lumba “naluwas” sa 

sa Isla Cataban sa Talibon 

Rey Anthony Chiu 

CORTES, Bohol, May 5, 2013 (PIA) – Inay makarne, malampuson nga naluwas sa mga taga Talibon ang us aka lumba-lumba nga nasaag sa mga mabaw nga bahin duol sa marine sanctuary sa isla sa Cataban. 

Ang kalampusan tungod sa tukmang pagbansay, eksaktong kasayuran ug nagamhang katawhan nga karon mopili na sa pagluwas inay sa paglapa unta sa mga lumbag nga masangad sa kamad-an, sama kaniadto. 

Si Abundio Villasica, kinsa paingon na unta sa lawod niadtong Biyernes sa buntag dihang nakamatikod sa duha ka lumba-lumba nga naglangoy sa mabaw nga bahin sa duol sa sanctuary sa Kantaruda. 

Nahadlok si Villasica nga kon makit-an sa uban, bahin lapaon kini, hinungdan nag iya kining gisuwayan og dakop. 

Nadakpan ni Villasica ang usa og dayon nanawag kining tabang sa mga silingan aron mahatagan ang lumba-lumba sa tukmang lakanga ron dili kini mamatay. 

Sa tabang nila ni Crisostomo Abapo, Junior Autentico, Bedlin ug Joniel Abapo, ilang gi-agakay ang lumbalumba samtang ilang gitaho ang hitabo sa mga tinugyanan. 

Mitabang usab sila Brgy. Kagawad Alexander Cabando ug Geoffrey Villamil, kinsa maoy Talibon CRM uban niJeremiah Jansalin, marine protected area ug CRM specialist sa PATH Foundation Philippines, Inc. 

Gikompirma nila ni Dr. Mona Liza Cruda, DVM ang baye nga lumba-lumba nga may 1.56 metros ang gitas-on ug gibana-banag motimbang sa 60-70 kilos. 

Uban usab sa mga nabansay sa Bohol Rescue Unit for Marine Mammals (BRUMM), gihwa-as nila ang luba-lumba, ug wala silay namatikdang samad. 

Human sa tukmang pagkuha sa mga datus alang sa documentation, ilang gidala ang lumba-lumba ngadto sa mas lawom nga dagat ug gibuhian. 

Gipalingkawas ang lumba-lumba duol sa isla sa Nocnocan mga pasado alas 9:00 sa buntag ug wala na makit-I human niadto, matud sa mga nagbuhi niini.

============

P10M patubig sa basak 

sa Catigbian, gibuksan 

Rey Anthony Chiu 

CORTES, Bohol, May 5, 2013 (PIA) –Midagayday ang tubig ngadto sa nanglutak na nga basakan sa Catigbian human buksi sa mga otoridad ang barbola nga nagtimaan sa opisyal nga pagtahan sa pasilidad sa patubig ngadto sa lungsod niadtong Abril 29, 2013. 

Ang pagbukas sa patubig natagamtam sa lungsod walo ka buwan human kini gihimoan sa ground breaking ceremonies niadtong Agosto 30, 2012. 

Mismo si Department of Agrarian Reform Regional Director Rudy Inson ug PARO Antonio del Socorro ang miabag kang Mayor Roberto Salinas sa paglubag sa dagkong barbola aron mo-awas na ang patubig nagdto sa gibana-banang 40 ektartas kapin nga humayan sa lungsod. 

Ang proyekto gipundohan sa kagamhanan sa nasud sa Japan ug gipaagi sa National Irrigation Administration ug gi-patuman sa DAR Bohol pinaagi sa Agrarian Reform Infrastructure Support Program III (ARISP 3). 

Matud ni Mayor Salinas, P10 milyones ang proyektong patubig ang nakuha sa iyang lungsod nga ila usab nga gitugbangan gamit ang ilang inandam nga pundo alang sa municipal counterpart. 

Natumbok na sa lungsod uban sa NIA ang mga kahumayang sawod sa Poblacion ug Ambuan nga mahimong mas produktibo pa pinaagi sa paghatag ug patubig. 

Matud ni Municipal Agrarian reform Officer Edgar Armachuelo, ang patubig mosanap sa 30 hectaryas nga humayan sa Ambuan ug laing 45 hectaryas sa Poblacion. 

Mikabat sa P10,430,040 gikan sa ARISP 3 uban sa NIA ug lungsod sa Catigbian ang proyekto diinang Poblacion project mikabat sa P5,617,680 samtang ang sa Ambuan: P4, 812, 360.