Bohol mopasanay sa higante’ng 

Taklobo, ipahiuli sa kadagatan 

TAGBILARAN CITY, November 12 (PIA)—Sa dili madugay, mahibalik na unya sa kadagatan sa Bohol ang mga higante nga taklobo. 

Kini human kapasugdan na unya ang pagpadagan sa pasanayan sa taklobo nga ang bagal o kabhang, moabut sa usa ka metros ang kadak-on. 

Ang karne usab sa taklobo, usa sa mga kinaham nga exotic nga kilawon ug tungod sa kalisud niini kuha-on, apil sa mga labing mahal nga karne sa hinhason sa dagat. 

Tungod usab sa nagkadyutay nga higante nga taklobo ug sa gatusan ka katuigan sa dili pa sila mohantung, may mga balaod na nga estriktong nagdili sa pagkuha ug pagtilang sa mga higante nga taklobo. 

Didto sa General Assembly sa Coastal Law Enforcement Council (CLEC), gibutyag ni Socio Economic and Environment Management Cluster Head ug Provincial Agriculturist Liza Quirog, nga napahimutang na ang gikinahanglan nga mga kahimanan sa pagpasanay sa mga taklobo nga nakuha gikan sa University of the Philippines Marine Science Institute sa Bolinao Pangasinan diin may laboratoryo nga nagpadaghan sa higante nga taklobo. 

Kahinumduman nga daghan nga bahin dinhi sa Bohol ang dunay mga timailhan nga may mga higante na nga taklobo nga dinhi sa kadagatan sa Bohol. 

Hinuon, sa pagpanglabay sa mga katuigan, nahurot kini og kinhas tungod usab sa maatong unod niini. 

Ang taklobo, usa sa mga kinhason sa dagat nga taas og kinabuhi, ug sanglit dili kini makabalhin sa iyang gitapotan nga bato, nagsalig lamang kini sa nutrina nga moagi sa iyang tungod. 

Hinuon, ang taklobo, nagbuga sa mga nutrina nga mao usab ang dugokon sa mga isda, pasayan, lukon ug banagan, mga labajan ug molmol, nga mao usab ang ginatukob sa dagkong mga isda sa dagat. 

Sa laktod nga pagkasulti, ang taklobo usa sa mga nagpatambok sa kadagatn u gang gibuga nga nutrina niini, molanat pa sa pipila ka kilometro, hinungdan nga mas molambo ug molipang pa ang kagasangan ug kapasilan sa iyang duol. 

Samtang may mga taklobo na nga gipangtanum sa pipila ka dapit sa Bohol diin adunay mga sangktwaryo sa isda nga giayo og atiman sa mga komunidad, tumong sa mga tinugyanan sa Bohol nga padaghanon pa ang mga taklobo dinhi. 

Segun pa sa taho ni Quirog didto sa CLEC, nakapahimo na ang Bohol og mga tangke nga kapasanayan sa taklobo, may mga tangke usab nga patubo-an sa mga pagkaon niini samtang may nga air filters, air pumps ug mga laboratoryo na nga napatukod aron mag-atiman sa mga anak nga taklobo. 

Ang mga kahimanan sa pagpasanay niining higante nga kinhason, anaa karon sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources Multi-Species Hatchery sa Sinandigan, Ubay, Bohol. 

Gawas sa taklobo, aduna usab pasanayan sa mga pugapo, pompano, kitong, kapinan, lambay ug mga lukon nga tua sa BFAR nursery. 

Kini, segun pa usab ni BFAR Bohol Fishery Officer Leo Bongalos, aron may ikatabang ang kagamhanan sa pagpaseguro nga may igo nga tinubdan sa mga maayong klase sa isda dinhi ug produkto sa dagat dinhi. 

Ang mga taklobo, segun pa sa CLEC, ipang-apud-apod unya sa mga marine protected areas sa Bohol aron dugang pang hatagan sa mag maayong nutrina ang kadagatan samtang katun-an ang mga komunidad sa sakto nga paagi sa pagpa-dagan sa mga MPAs alang usab sa dugang kita unya sa katawhan. (rahc/PIA-7/Bohol) 

MAHADLOK SA TAKLOBO? May nag-ingon nga ang taklobo delikado nga makapaak tungod kay kini morag nasemento sa sawog sa dagat, dili madali og ka tangtang kon makapaak. Apan, dili ingon niana ka paspas sa pagsira sa baba sa kinhason, segun pa sa mgha eksperto. (rahc/PIA-7/Bohol)