Agri-processing aghat ni 

Cong Yap sa mag-uuma 

TAGBILARAN CITY, Bohol, August 1 (PIA)— Gikan sa usa ka kanhi kalihim sa agrikultura, nabuhi-an og paglaum ang mga mag-uuma nga nalakip sa Integrated Natural Resources and Environment Management Project (INREMP) bisan pa kon mas estrikto na nga ipatuman niini ang pagpanghilabut sa mga kahinguhaan sa lasang. 

Tukma lang gyud nga sundon na ang agri-processing, matud ni Konresista Arthur Yap. 

Gigamit ni Kong Yap ang iyang kalantip sa economics aron ipakita sa mga mag-uuma ang bentaha gyud ang processing bisan sa pobre nga kamote. 

Didto sa paglusad sa Farmers Business School (FBS) Business Launching didto sa Island City Mall niadtong Sabado, Hulyo 28, gigamit ni Yap ang panig-ingnan: nga ang kamote, nga maoy kasagarang produkto sa mga umahan nga naa sa ngilbit sa kalasangan, mohalin lamang sa P25-30 ang kilo. 

Apan, human maproseso ug mahimo nga camote chips, ang 100 ka gramos lamang, nga katumbas sa 1/10 sa kilo, mohalin na kini sa P30. Niini, ang us aka kilo nga kamote, tumbas na sa P300 ang halin. 

Sa humay, dugang niya, ang tipasi, paliton lamang sa 14 ngadto sa 18 ang uga nga kinilo. 

Apan, butyag niya, human sa paggaling niini, sa 14% nga pagka-uga, mohalin na kini sa P42- ngadto sa P50 ang kilo. 

Sa cacao, ang uga nga liso, mohalin og P120 ang kilo. Apan, kon mahimo na nga tableya, o tsokolate, hilabihan na ang madaginot nga presyo sa mga mga-uuma, padayag ni Yap, didto sa paglusad nga gitambungan sa mga sakop sa 6 ka mga kahugpungan sa mga mag-uuma nga nanginabuhi sulod sa Wahig Pamacsalan ug sa upat ka tubig-saluran niini. 

Pinaagi sa INREMP, kansang tumong mao ang pagdumala sa mga kahinguhaan nga naa sa Wahig ug sa mga bitu niini, gipangitaan og paagi nga ang mga komunidad nga nia dinhi, mahatagan og lain nga kapilian sa panginabuhi-an aron dili na magdugang pag abuso sa kalasangan ug kakahuyan. 

Kasagaran sa mga molupyo dinhi, naa sa nagkadaiyang ang-ang sa kalisud, mao nga kinahanglan usab nga tabangan aron makatabang usab sa pagpalig-on sa pangandam batok sa nagka-usab nga panahon, pahayag ni Romeo Teruel, coordinator sa INREMP. 

Tungod kay dinhi usab nga mga lugar gipangtanum ang mga kamote, ubi, gabi, balanghoy ug cacao, gipasuwayan nila og pa-enroll ang mga mag-uuma sa FBS aron makat-on sa pagpamaayo pa sa ilang mga produkto. 

Human sa 9 ka module, mitapos na ang unom ka kahugpungan uban sa pagpakita sa ilang mga giproseso na nga produkto, nga, sama sa giingon ni Cong Yap, may maayo na nga presyo. 

Niini usab, plano sa INREMP nga itanyag na usab ang FBS nagdto sa uban pang mga pobreng mag-uuma aron makatigayon usab. 

Subay niini, aghat ni Yap: sa sunod nga mga tuig, kapin sa tres milyones ang turista nga modagsa sa Bohol, ug tukma lamang nga mangandam ang mga mag-uuma nga makig-ambas aron makapamaligya og mabulahan usab sa turismo. (rahc/PIA-7/Bohol) 

Gisusi ni Kongresista Arthur Yap, kanhi Agriculture Secretary, ang tableya nga giproseso gikan sa cacao sa mga mag-uuma nga gikan sa San Vicente Pilar. Ang agri-processing maoy giduso ni Yap nga sagopon sa mga mag-uuma aron moarang-arang ang kita. (rahc/PIA-7/Bohol)