Mga mag-uumang Eskaya, mipaubos sa

pagbansay sa produksyon sa mais, utanon

TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA)--Mokabat sa 25 ka mga mag-uumang miyembro sa Canta-ub Visayan Eskaya Farmers Association (CAVESFA) sa Tribu Eskaya sa Barangay Canta-ub, lungsod sa Sierra Bullones, ang nisalmot sa duha ka adlaw nga pagbansay-bansay sa produksyon sa mais ug utanon nga gipahigayon niadtong Mayo 22-23 sa ilang barangay hall.

Ang pagbansay-bansay nga gipahigayon sa Department of Agriculture-Central Visayas (DA7) pinaagi sa Kabuhayan at Kaunlaran ng Kababayang Katutubo (4Ks) gitumong aron mahatagan ang mga indigenous people (IP) og bag-ong teknolohiya sa pagpanguma ug makadugang sa ilang mga lagda ug kultura.

Ang 4Ks usa ka espesyal nga programa sa DA nga nagtumong sa pagpalambo sa ancestral domains sa mga IPs aron mapalambo ang produktibidad niini pinaagi sa paghatag og mga oportunidad nga may kalabotan sa agri-fishery ug suporta nga mga serbisyo, isip konsiderasyon sa ilang mga kostumbre, traditon, mithi, pagtuo ug interes.

Si Leonila Gono, ang 4K Regional Focal sa DA7, nipaambit nga anaa ang DA aron suportahan ang mga IPs sama sa Tribu Eskaya sa Bohol, aron makat-on sila sa mga bag-ong teknolohiya sa produksiyon sa mais aron makab-ot ang pagsaka sa produksiyon ug pagpausbaw sa kita sa mag-uuma.

“Sa unom ka tuig na sa 4Ks, kanunay namo iapil ang trainings, kabalo naman pud mo magtanom og mais, so, mga doctorate namo ani nga training. Siguro gamay na lang nga needs ninyo sama sa pest and diseases management. Nanghinaot pud ko, ug ang 4Ks, nga dili lang ta kutob sa production or consumption, kundi naa napud unta tay ma-market puhon, kay mao gyud nay tumong sa atong programa,” pamahayag ni Gono.

Ang pagbansay-bansay naghatag sa mga miyembro sa CAVESFA og mga topiko bahin sa produksyon sa mais, pagdumala sa mga peste ug sakit, paggamit sa mga abono, lokal nga paagi sa pagpananom, pag-andam sa yuta, ug potensyal nga abot sa paggamit sa angay nga barayti.

Si James Datahan, ang 4K Bohol Coordinator sa DA7, naghisgot sa gisugyot nga pagtukod sa usa ka komunal nga produksiyon sa mais, nga nagpaambit sa mga piho nga tahas ug responsibilidad sa mga opisyal sa CAVESFA sa pagdumala, pagpangulo, ug pagpamaligya sa ilang mga produkto, dili lamang sa mais kon dili sa mga utanon.

Gawas sa pagbansay-bansay, ang grupo nakadawat og foliar fertilizers, high-breed yellow corn seeds, ug farm inputs sama sa seedling trays, ug pala.

Si Eskaya tribal chieftain sa Canta-ub, Carina Juyad, nagpahayag sa iyang pasalamat sa DA sa padayon nga pagsuporta sa ilang mga kalihokan sa pagpanguma.

“Wala koy laing masulti sa 4Ks kundi daghang salamat sa inyong pagsuporta labi na sa inyong gipanghatag na seeds sauna na amo nang napahimuslan, naharvest, og nabaligya. Unya karon, aduna napuy laing binhi,” matud pa ni Juyad.

Dugang nga organikong abono ug high-breed corn seeds ang ihatod sa grupo agig suporta sa ting-ani sa ting-init. (ECB/PIA7-Bohol)

Human mipaubos sa pagbansay-bansay kalabot sa bag-ong teknolohiya sa produksiyon sa mais ug utanon, ang 25 ka mga mag-uumang miyembro sa Canta-ub Visayan Eskaya Farmers Association (CAVESFA) sa Tribu Eskaya sa Barangay Canta-ub, lungsod sa Sierra Bullones, nakadawat usab og foliar fertilizers, high-breed yellow corn seeds, ug farm inputs sama sa seedling trays, ug pala. (Hulagway gikan sa DA-7)