Basta luwas nga makagawas

Sa buildings, balay, igo na

TAGBILARAN CITY, Bohol, (PIA)—Tungod sa dili matagna nga kakusogon sa mga katalagman nga motapnas, alang sa National Museum of the Philippines (NMP), hangtud nga ang mga tawo, luwas nga makagawas sa mga balay ug buildings sa dili pa kini mahagsak, mao na kini ang sumbanan sa luwas nga estraktura.

Kini usab gipadayag ni Architect IV Facilities and Management Division sa National Museum of the Philippines (NMP) Archt Benjamin Empleo, atul sa Pagbanhaw: pagpadayag sa panglantaw sa NMP sa pagpahiuli sa mga estraktura nga nagun-ob niadtong linog sa Oktubre 15, 2013.

Si Archt Empleo, usa usab sa kabahin sa unang team nga mianhi sa Bohol human sa 2013 nga linog aron pagsubay sa mga kabilin nga mga simbahan ug karaang estraktura nga nagun-ob sa linug, ug siya kabahin sa restoration team nga gipadala sa National Historical Commission of the Philippines ug NMP nga mianhi aron magpahiuli ug magpabanhaw sa mga karaang simbahan.

Si Archt Empleo, usa sa mga namulong sa lectures kabahin sa Paglahutay ug Pagpahiuli sa Bohol human sa linug niadtong 2013, o 12 na ka tuig ang milabay, mibutyag nga daghan ang hinungdan nga ang mga karaang simbahan ug mga balay sa Bohol nagrabehan niadtong usa sa mga labing kusog nga linug nga nasinati sa Pilipinas.

Sa mga uwahi nga pagpanukiduki sa NMP sa mga salin sa nahugmak nga mga estraktura, namatikdan nga may mga karaang simbahan nga ang pagsagol-sagol sa mga gigamit sa pagtukod nga wala na magkwenta pa sa epekto niini, kasagaran mao usab ang kina-ingnan sa napagabok nga esktraktura.

Ang simbahan sa Maribojoc pananglit, uwahi na nga namatikdan nga ang apog nga gigamit sa pagpahaum sa mga tinableya nga bato, may mga sagol nga uling.

Ang uling, tungod sa dali kini nga mapulpog, dili mopilit sa mga bato, hinungdan nga kuwang ang paghupot sa mga materyales.

Sa simbahan sa Loay usab, tungod kay ang pediment o gablete gihimo sa binuhos nga semento nga gipatong sa kinamada nga bato, ang kabug-aton sa semento nakatampo sa pagkahugmak sa atubangan nga bahin sa simbahan.

Dili magkuyog ang knamada nga bato u gang binuhos nga semento, saysay sa arkitekto.

Partikular usab nga gisulti ni Empleo nga ang sistema ug teknolohiya sa pagtukod kaniadto, na-undang diha nga may makuha na nga mga kongkretong materyales, sanglit dugay ug makalangan ang kinaraan nga pamaagi.

Sa pagpanglabay sa mga katuigan, ang mga tigtukod, nagpahaum usab sa ilang mga desinyo sa unsay kasamtangan nga mga hagit nga makaguba sa ilang gitukod, pasabut ni Archt Empleo.

Apan, bisan unsa pa ang himoon nga pagpangandam, dayag niya, kon ang mga gitukod makalahutay igo nga ang mga tawo nga anaa sa silod niini, makagawas ug maluwas nga dili pa mohugmak ang estraktura, mao kini ang timbangan nga kabasehan.

Hinuon, walay bili nga ikatumbas sa kinabuhi sa tawo, matud pa.

Si Arch Empleo, lakip sa tulo ka mga mamumulong sa nagpadayon nga Museums and Galleries Month nga pagsaulog sa National Museum Bohol. (PIABohol)

WALAY MAKATUPONG SA KINABUHI. Sa dili matagna nga kakusgon sa mga katalagan karon, ang mga tigtukod, maningkamot nga himoong makalahutay ang ilang gitukod sa kakusgon sa labing bag-ong hagit. Hinuon, dili kini kasegurohan nga ang gitukod, makalabang sa pagsuway, mao nga bisan na lang makalingkawas ang mga naa sa sulod, igo na kini, pasabut sa NM. (PIABohoL)