Galingan sa “lawog” sa 

Tilapia nia na sa Bohol

Rey Anthony Chiu

TAGBILARAN CITY, Bohol, June 14, 2013 (PIA) – Sa nagkabaga nga panginahanglan sa lawog sa isda alang sa nagkadako nga backyard fisheries sa Bohol, usa ka maayong lakang ang nahimo sa Office of the Provincial Agriculture (OPA).

Gibutyag ni Larry Pamugas, Assistant Provincial Agriculturist nga ning bag-o lamang, nakuha sa Bohol ang usa ka unit sa makina alang sa galingan sa lawog alang sa tilapia.

Ang ekipo, nga gikan sa Philippine Council for Agriculture, Aquatic and Natural Resources Research and Development (PCAARRD) nagkantidad og 3.8M, ug magamit sa mga nagkadaiyang rootcrops ug mais aron galingon ug himoong lawog, matud sa abtik na si Pamugas. 

Malipayon ang mga tig-atiman og mga ginagmay nga ponong, matud ni Pamugas, tungod kay medyo mahal ang mapalit nga commercial nga lawog sa tilapia, nga karon nahimo na nga lakip sa mga kan-onon sa nga Bol-anon. 

Ang usa ka unit nga feedmill alang sa lawog sa tilapia, karon gidumala sa Bohol Federation of Farmers Multi-Purpose Cooperative, madtu sa luyo-luyo nga hepe sa OPA. 

Ang galingan karon, gipahimutang sa usa ka gambalay nga gipabarug sa Kagamhanang Probinsyal sa Bohol, pinaagi ni Gob. Edgar Chatto, dason ni Pamugas. 

Mikabat sa tunga sa milyon ang kantidad nga gipahat sa kagamhanang probinsyal alang sa galingan sa lawog nga didto gipahimutang sa Pilar, diin duol kini sa mga tahop nga makuha usab gikan sa Rice Processing Complex didto. 

Ang tahop usa ka importante nga bahin sa lawog nga gikinahanglan alang sa pagpakaon, pagpatambok ug pagpabihud sa tilapia aron mas dali kini nga musanay.

=============

Kidney forum sa Bohol buksan 

sa 15 ka mga pasyente, lagyo 

Rey Anthony Chiu

TAGBILARAN CITY, Bohol, June 17, 2013 (PIA) – Adunay bukas nga slots alang sa mga katawhang may duda nga may suliran sa sakit sa bato (kidney) ug kadtong may nagpadayon nag dialysis aron masayud sa ilang suliran atul sa ipahigayon nga Lay Forum on Renal Disease and Its Prevention didto sa Bohol Tropics sa Junyo 20 sa ala una-alas 5 sa palis. 

Dala sa nagkagrabe nga suliran sa bato ug sa mas lapad nga panginahanglan sa pagpakatap sa kasayuran, buksan ang 15 ka slots alang sa laygo nga buot makisayud kabahin sa suliran. 

Kini maoy tanyag sa PIA, katambayayong sa National Kidney Transplant Institute (NKTI) ug sa Department of Health (DOH) sa pagsaulog ug paghandum sa Junyo isip National Kidney Month. 

Maghimo ang NKTIO u gang DOH renal disease prevention program (REDCOP) sa medical outreach program ug lay forum agi og paghandum sa buwan sa bato. 

Ang sakit sa bato (kidney) padayon pa gihapon nga nanghasi sa mga Bol-anon ilabi na niadtong wala kaayo mag-amping sa ilang pagkaon. 

Ang kidney o bato, parte sa lawas nga maoy tiglimpyo sa dugo nga naglibot sa kaunoran. 

Gawas nga sarapon niining bato ang mga hugaw nga mikuyog sa dugo, ang bato magtabang usab sa pagregulate sa blood pressure ug magpugong sa diabetes. 

Kon sa higaon nga ang kidney madaut, gikinahanglan niini ang labing dali nga pag-atiman tungod kay kon mapasagdan, modayon na kini sa hingpit nga pagkadaut nga maoy ikahilo sa lawas. 

Tungod sa ka bililhon sa gimbuhaton sa bato (kidney) sa lawas ug sa kakuwang sa tukmang kasayuran kabahin niini, giaghat kadtong mga interesado nga mo-apil sa forum sa pagtext sa 0920-954-5482 o sa pagtawas sa PIA Bohol sa 5018554. 

Ang PIA Bohol maghatag sa higayon niadtong labing una nga makatawag o makatext tungod kay limitado usab ang slots nga tambongan sa mga mananambal sa lungsod, information officers ug Barangay health workers sa Bohol.