Sakto nga pagsipilyo 

abag sa lig-ong ngipon

TAGBILARAN CITY, February 2 (PIA)--Sa motuo mog sa dili, tambag sa mga espesyalista sa ngipon, ayaw nag panglimogmog pa inig human og sipilyo.

Matud ni Dr. Ruthie Villas-Lapay, dentista ug presidente sa Philippine Dental Association (PDA) Bohol Chapter, ang flourides nga gigamit sa toothpaste mas maayong magdugay sa baba aron makahimo sa iyang gimbuhaton sa pagpalig-on sa ngipon.

Mitambag pa siya nga iluwa lang ang gisipilyo apan dili na kinahanglan pang sundag tubig aron limogmogan kay mabanlas na hinuon ang flourides nga gamit aron depensahan ang ngipon sa dali nga pagkadunot.

Mas makatabang ang flourides kon dugay nga naa sa ngipon kay makasurop kini alang sa dugang proteksyon, butyag niya nga gidasunan usab sa laing dentista, Dr. Felino Columnas.

Didto sa Kapihan sa PIA nga gitumong aron sa paghandum sa Dental Month sa buwan sa Pebrero, napagawas ang kadako sa suliran sa mga kabataan sa Pilipinas ilabi na sa pag-atiman sa ngipon, ug ang kamahinungdanon sa pagsipilyo aron sulbaron kini.

Segun sa mga unang pagtuon, molapas pa sa 90% sa mga kabataan ang may mga problema sa ngipon.

Gani, dinhi sa Bohol, matud ni kahi presidente sa PDA Bohol Chapter Dr. Felino Columnas, ila na nga gipakatap ug gipanghinaut nga mahimo na nga kinaiya sa tawo ang pagpangsipilyo human sa matag higayon nga mokaon.

Tulo ka higayon sa matag adlaw nga pagsipilyo, matag human og kaon, dason usab ni Dr. Lapay, kinsa mipalubad usa nga mas maayo nga tarungon sa pagsepilyo ug dili lang dali-dali-on.

Proyekto sa kasamtangan sa PDA Bohol ang pagsuroy sa mga lakungsuran ug sa mga tunghaan aron ipakatap ang mga tukmang paagi sa pagsipilyo, apan matud ni Dr. Lapay, pipila lang ang ilang maabut sa kampanya.

Sipilyohan gamit ang humok og bristle nga sepilyo, ang tanang surfaces sa ngipon, alingagngag, bag-ang , lakip na ang luyo sa ngipon, lagos ug dila, pasabot ni Dr. Lapay.

Pataas-paubos ang pagsipilyo ug ang sipilyo ibutang sa 45 degrees ang pagtakilid aron mas epektibo, dugang niya.

Paapas usab ni Dr. Columnas, dili kinahanglang kusgon ug nusnos kay mahimong matulak ang lagos ug mapagawas na hinuon ang bahin sa ngipon nga tua sa ilawon ug ma wala nay igong panalipud batok sa bacteria nga maoy sinugdanan sa pagkadunot.

Ang suliran sa ngipon dako ug ikatampo nga may kwarta sa pamilya nga magasto na hinuon, inay ikaabag sa mga panginahanglan.

Ilabi na gayud nga suliran kon ang sayop nga pamaagi o wala pag-atiman sa ngipon nagpasugod sa infection ug ang bacteria makaon na hinuon sa tawo nga maka-ingon sa mas grabe pa nga mga sakit, panimangno ni Dr Columnas, kinsa usab nagtrabaho uban sa 12 ka mga dentista sa lalawigan sa Bohol pinaagi sa Kapitolyo.

Duha ka buwan nga pag-atong sa mga kabataan ang gikinahanglan aron ma-anad sila sa saktong paagi sa pagsipilyo ug mahimo na nga kinaiya, lisud ba kana? pangutana niya.

Kon kaya sa mga ginikanan nga mag-atong samtang nagpasaw sa baboy, nganing dili man nato mahimo samtang magdumala sa pagpakat-on sa kabataan sa pagsipilyo sa sakto?

Dili man kinaiya sa Bol-anon ang pag-atiman sa ngipon, sa panahon nga ang kalisud mas ipagrabe pa sa balayranan sa pagpa-alibyo sa sakit, ang tukmang pag-atiman sa ngipon samtang bata pa, dako nag ikatunol nga tigum alang sa banay. (rac/PIA-7/Bohol)