P20 M ganti sa LGU nga may limpyo, 

abunda'ng kadagata'g kabaybayonan

TAGBILARAN CITY, November 7, 2017 (PIA)--Gihagit ang kapin sa 900 ka syudad ug kalungsuran nga may tagsatagsa ka pamaagi sa pagpatunhay sa kabaybayonan nga moapil sa programa sa kagamhanan subay sa Malinis at Masaganang Karagatan (MMK). 

Kini aron ilhon ang mga may labing maayong pagdumala sa ilang kahinguhaan ilabi na sa hulga sa illegal nga panagat; sa ilang mga pamaagi sa pagpatunhay sa isda, kadtong may gipahiluna nga Marine Protected Areas (MPAs), nagpatunhay sa limpyo ug way basurang kadagatan, malampusong pagdumala sa kabakhawan ug nagpadagan sa susamang mga programa gamit ang lokal nga pundo, segun pa sa Department of Agriculture Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (DA-BFAR). 

Dugang pa sa BFAR, pinaagi sa MMK, makakuha sila sa listahan ug mga documentation sa mga maayong pamaagi ngadto sa malungtarong kadagatan aron mas dali usab kining sundogon sa uban, samtang aghaton ang ubang LGUs nga sagupon ang mga maayong buhat lakip na ang pagpanginlabut sa komunidad sa kinahanglang hugopan nga pagpatunhay sa maayong pagdumala sa kadagatan. 

Basehan alang sa modaug mao ang ke epektibo sa pagdumala sa kadagatan pinaagi sa paghimog lakang batok sa illegal fishing sama sa pagrehistro sa mga mangingisda, mga gamit sa panagat og sakayan, pagpahimutang sa records sa mga balayronon sa mga sakop ug ang nagpadayon nga IEC sa lugar. 

Kuhaan usab og basi ang paghilambigit sa komunidad ug suporta sa LGU sama sa mga tigum og konsultasyon kabahin sa pagdumala sa coastal resources, mga gimbuhaton sa mga pundok nga aktibo sa Coastal Resource Management, mga batakang ordinansa nga gipatuman ug ang pagpanday sa kinatibuk-ang laraw sa pagpatuman sa CRM. 

Tan-awon usab kon may enforcement team bang napahiluna, may gamit ba ang enforcement team, ug pagkunhod sa mga ilegalista. 

Sa pagdumala sa pagpatunhay niini, lili-on sa mga bahan ang mapahiluna nga mga Municipal Fisheries Plans, CLUPs, sistema sa monitoring ug evaluation, paggahum sa komunidad kabahins a saktang pagdumala sa kadagatan, ug ang pagpangitag pundo gawas sa normal nga mga tinubdan, ilakip na ang mga pasidungog nga nakuha sa pagdumala niini. 

Tan-awon usab sa evaluation ang biophysical ug ecological impacts sa pagdumala nga makit-an sa kadaghanon sa isda nga makuha, pagpamalik sa mga nagkadaiyang matang sa isda'g buhilaman, nag-ugmad nga kagasangan ug kabakhawan, tin-aw nga tubig og limpyo nga walay naglabayg hugaw niini dungan sa pagpahiuli nga kalihukan.

May puntos usab ang LGU nga makapaika sa napadaghang kuha nga isda ngamakita sa napa-arang-arang nga kahimtang sa mangingisda, ug pagsugod sa mga kapanginabuhi-an nga makapakunhod sa pagsalig sa pagpanagat aron may paspas nga pagpahiuli niini. 

Ang makadaug niini og moabut sa nasudnong indigay, makadawat og P20 milyones alang sa champion, P5 milyones sa ikaduha og P3 milyones alang sa ika tulo. 

Kadtong makaabut sa regional finals ug makadaug may madawat na nga P2 milyones, P1 milyon ug P500 ka libo agig pasiunang ganti. 

Usa sa mga gipakayab nga programa ni Presidente Rodrigo Duterte pinaagi sa Department of Agriculture Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (DA-BFAR), ang MMK programa nga nangandoy sa tunhay nga kadagatang gipanalipdan pinaagi sa maayong pagdumala sa mga komunidad nga nagpahimulos niini, segun pa ni BFAR 7 Regional Director Allan Poquita. 

Bukas alang sa coastal municipalities ug cities nga may mga programang gipatuman nga milungtad nag usa ka tuig, ginominate sa ilang mga mayor, ang MMK manawat pa sa mga entries taman sa Nobyembre 29, dugang sa BFAR. (rahc/PIA-7/Bohol)

Gihagit ni BFAR 7 RD Allan Poquita ang mga Bol-anong komunidad nga may maayong programa sa pagdumala sa kadagatan nga mosalmut sa MMK, sa iyang pakigpulong didto sa Talibon, Bohol. (rahc/PIA-7/Bohol)