Red tide’ sa Tagbilaran Bay

Kinahanglan’g mapugngan

TAGBILARAN CITY, Bohol (PIA)—Nawala na man ang pahimangno sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) batok sa gikahadlokan nga red tide sa Tagbilaran Bay, dili angay nga ibalewala na lang ang hulga sa makamatay nga Paralytic Shellfish Poisoning (PSP).

Tungod niini, kinahanglan mapugngan ang pagdaghan sa algae nga maoy kina-ingnan sa mga makahilo nga kinhason nga makinhas niining nahisgutang dapit.

Kini maoy gipaambit sa usa ka aquaculturist sa BFAR, kinsa mingtambong sa Panglao Island Coastal Waters (PICW) Water Quality Monitoring Area (WQMA) Information Education and Communications Technical Working Group (IEC TWG) didto sa Passiflora Café, Nobyembre 13.

Ang PICW WQMA maoy natahasan sa pagseguro nga magpabilin nga maayo ang kahimtang sa kadagatan libot sa Panglao ug Tagbilaran, dala na usab kay kini ang tinubdan sa mga kinhason ug isda nga gikaon sa katawhan.

Gipasabut ni Warren Ruinata, aquaculturist sa BFAR 7 nga ang red tide o PSP, mahitabo kon ang usa ka lugar, makapatapok sa daghan nga algae, o sama sa lumot nga maoy makaon sa mga isda ug kinhason.

Ang lumot o algae, kon modaghan na, unya masobrahan oh kaon sa mga isda ug kinhason, kini ang kina-ingnan sa pagkahilo sa mga mokaon niini.

Ug kay may algal bloom, mas dako ang posibilidad nga makaon ang lumot sa mga kinhason, ug ang kadaghanon sa algae, mao usab ang timailhan sa kakuyaw sa kinhason nga makahilo.

Matud ni Ruinata nga subay sa BFAR Shellfish Bulletin No 23, series of 2025 nga gipagawas sa BFAR Nobyembre 11, wala na ideklara ang Tagbilaran Bay nga may PSP.

Kini kay sa mga kinhason nga ilang nahuha gikan sa nahisgutan nga lugar, may igo lamang nga kadaghanon sa lumot ang nakaon sa mga kuja, amahong ug tahong nga giagi sa testing, ug kini dili na igo nga makahilo.

Apan, gipasabut niya, nga wala mawala ang algae sa Tagbilaran Bay, anaa gihapon apan dyutay ra ang nakaon sa mga isda ug kinhason, nga dili kini igo nga makahilo ngadto sa makamatay.

Hinuon usab, dugang niya, nga usahay, makadaut pa gihapon sa tiyan.

Tungod niini, giaghat sa mga sakop sa PICW WQMA nga likayan permi ang paglabay sa mga hugaw ug mga makadaut sa katubigan, ilabi na dinhi sa nahisgutang lugar, aron makontrolar gihapon ang pagdagsang sa makahilo nga lumot nga makaon sa mga isda ug kinhason. (PIABohol)

NAA PA GIHAPON, APAN DILI NA DAGHAN. Sa possible nga pagkompyansa sa mga manginhasay nga wala nay redtide, gipasabut sa BFAR nga wala mawala, apan menos ang kadaghanon sa makahilo nga lumot ang nakaon sa mga kinhason, nga igo lang kini makadaut sa tiyan sa uban, ug dili na igo nga makaapekto sa makakaon. (PIABohol)